Marieke Lucas Rijneveld - De avond is ongemak

Binnenkort, om precies te zijn op 27 maart 2019, is het Boekengala in Theater De Naald. Ter ere van de Boekenweek is er een speciale avond georganiseerd met schrijvers en muziek. Naast Esther Verhoef (de hoofdreden waarom ik er naartoe ga) komen Annejet van der Zijl, van Sonny Boy, en Marieke Lucas Rijneveld ook vertellen over hun boeken. En laat ik nog van Rijneveld nog niks hebben gelezen... Maar haar roman heb ik wel thuis liggen. Hoog tijd dus! Ik ben benieuwd, want het boek was ooit Boek van de Maand bij DWDD.

Het verhaal

De avond is ongemak is het schrijnende verhaal van een gereformeerd boerengezin dat wordt getroffen door de dood van een kind. Door de ogen van Jas, die zich ophoudt ij het niemandsland tussen kindertijd en volwassenheid, zien we hoe de familieleden elk op hun eigen manier omgaan met het verlies. Vader en moede zijn volledig verlamd door verdriet en zien niet hoe Jas en haar zusje Hannah en haar broer Obbe ondertussen langzaam ontsporen. Het is een verbluffend romandebuut dat is doortrokken van seksualiteit, geloof en de smerigheid van het bestaan. (Achterflap van het boek.) 

De schrijver

Foto: Jouk Oosterhof

Marieke Lucas Rijneveld (1991) geldt als een van de grootste talenten van de Nederlandse letteren. In 2015 debuteerde ze met de meermaals herdrukte dichtbundel Kalfsvlies, die werd bekroond met de C. Buddingh’ Prijs voor het beste poëziedebuut. In de Volkskrant werd ze vervolgens uitgeroepen tot literair talent van het jaar. Haar indrukwekkende voordracht was veelvuldig te horen op literaire podia als Crossing Border, De Jonge Schrijversavond en de Nacht van de Poëzie, en haar gedichten en verhalen verschenen in een groot aantal literaire tijdschriften, waaronder Hollands Maandblad, VPRO Gids en De Revisor. Rijneveld groeide op in een gereformeerd boerengezin in Noord-Brabant en woont tegenwoordig in Utrecht, de stad die haar in 2015 het C.C.S. Cronestipendium toekende. Naast haar bestaan als schrijver werkt ze op een melkveebedrijf. Marieke is regelmatig tafelmens bij De Wereld Draait Door. De avond is ongemak is staat op de longlist voor de Libris Literatuurprijs 2019. Haar nieuwste dichtbundel Fantoommerrie verscheen eerder dit jaar.

Mening

Poe... wat een ongemakkelijk boek was dit om te lezen. Niet alleen de avond is ongemak, het hele boek is ongemak. Wat op zich niet zo gek is als je leest wat er allemaal gebeurt. Het boek bestaat uit 3 delen. In het eerste deel verdrinkt Matthies, de oudste zoon van het gezin. In de rest van het boek lees je hoe iedereen probeert met dit verlies om te gaan. Vader en moeder trekken zich terug en bekommeren zich nauwelijks om de andere kinderen. Jas, de verteller, Obbe en Hannah proberen op te groeien. Jas houdt haar rode jas ook echt altijd aan en verzamelt dingen (afgeknipte snorharen van haar konijn Dieuwertje, een kaasboortje, lipjes van colablikjes) in haar zakken. Daarnaast vraagt ze zich constant af hoe het met de Joden in de kelder gaat. Moeder koop van alles aan eten, maar eet zelf niet en de rest van het gezin krijgt het ook niet te eten. Dus er is geen andere conclusie dan dat er Joden in de kelder verstopt zitten.

In het tweede deel treft een ziekte de boerderij en in het derde deel slaat het noodlot uiteindelijk toe. 

De seksuele ontwikkeling van de kinderen speelt ook een bizarre rol in het boek.

Ik vond het echt een ongemakkelijk boek dat toch zo is geschreven dat je blijft lezen.

 Ik leerde wel een ezelsbruggetje dat ik nog niet kende voor de planeten vanaf de zon: Mijn Vader At Meestal Jonge Spruitjes Uit Nieuw-Lekkerland Al moet Lekkerland Pekela zijn...