Na De overlevenden van Jane Harper (waar ik dit stukje over schreef), was ik ook wel benieuwd naar deze overlevenden. Dus toen ik zag dat er bij hebban een leesclub van dit boek zou komen, gaf ik me meteen op. En hoera, ik werd ingeloot! Op naar de volgende overlevenden dus!
Het verhaal
Drie broers keren terug naar het vakantiehuis bij het meer waar twintig jaar eerder een ongeluk heeft plaatsgevonden dat hun leven voor altijd heeft veranderd. Ze hebben de as van hun overleden moeder mee om uit te strooien. Dat het hun moeders wens was om niet naast het graf van hun vader uitgestrooid te worden, ontdekken ze pas de avond voor de crematie via een brief die de broers in haar appartement vinden. Benjamin bestuurt de auto, Pierre zit naast hem en Nils zit op de achterbank. Het is een reis naar hun verleden, naar een tijd waarin ze als jongens door hun ouders volledig aan hun lot werden over gelaten. Nu zijn ze jongemannen, uit elkaar gegroeid, maar nog altijd verbonden door een gedeelde geschiedenis van strijd om de aandacht van hun vader, en om de onvoorspelbare liefde van hun moeder. Door haar dood raakt alles in een stroomversnelling en de spanning tussen de broers loopt op. Welke tragedie heeft zich destijds precies afgespeeld?
De schrijver
Alex Schulman (1976) is schrijver en journalist. Hij is de presentator van de populairste podcast in Zweden en schreef eerder vijf zeer succesvolle autobiografische boeken. De overlevenden is zijn debuutroman. De vertaalrechten zijn na grote veilingen wereldwijd verkocht.
Mening
Oh,
oh, oh, wat een prachtig hartverscheurend boek is dit! Je leest het verhaal van
de broers is het heden, op een bijzondere manier die ik hier niet ga verraden,
en leert zo de onderlinge verhoudingen kennen. Daarnaast lees je ook over
vroeger, de jeugd van de jongens. Alles is geschreven vanuit het perspectief
van Benjamin, de middelste broer, maar wel in de derde persoon. Ik vond het
echt prachtig geschreven. Schulman gebruikt niet te veel woorden om een mooi
verhaal neer te zetten. Door de bijzondere constructie blijft er spanning in
het boek (was absoluut geen thriller is, maar zo is het ook niet bedoeld). Er
wordt knap toegewerkt naar de schokkende ontknoping die ik echt helemaal niet
zag aankomen. Ook niet na teruglezen.
De
hoofdstukken in het heden hebben een tijdsaanduiding, die in het verleden een
titel. Ook dat wordt duidelijk naarmate je verder leest.
Je leeft met de broers mee tijdens hun jeugd. Met nogal ongeïnspireerde ouders die elkaar en de drank belangrijker vonden dan hun kinderen. De broers kunnen niet met en niet zonder elkaar. Wat de verhoudingen wel wat op scherp heeft gezet. De zwemrace is bijzonder, een race tussen kinderen van 13, 9 en 7… je voelt meteen dat dat niet eerlijk is. Omdat je het verhaal vanuit Benjamin ziet, lees je zijn beleving van de jeugd in het vakantiehuisje. De andere broers leveren in het heden wel commentaar en andere zienswijzen. Benjamin is de gevoeligste van de drie kinderen, hij ziet alles, hoort alles en probeert het zijn ouders naar de zin te maken. Maar hij pest ook zijn grote broer, samen met zijn jongere broertje, dus helemaal onschuldig is deze Benjamin ook niet.
Er
staan echt zulke mooie zinnen en beschrijvingen in het boek. Heel pagina 29 is
mooi, staat in mijn aantekeningen (ik las het e-book, dus weet niet of dat in
het fysieke boe ook die pagina is). Ik plak normaal wel sticky notes in een
boek bij mooie stukken, hier markeerde ik heel veel digitaal.
Bijvoorbeeld over hoe hij nu is: “'Waarom kan hij niet ingrijpen? Hij staart uit het raam. Overal ziet hij de decors uit zijn jeugd. Dit is het landschap waar alles ooit begon, en hier eindigde het ook. Hij kan niet ingrijpen omdat hij hier ooit vast is komen te zitten en zich sindsdien niet meer heeft kunnen bewegen. Hij is nog steeds negen jaar oud en daar beneden vechten volwassen mannen, de broers die verder leefden.” (p. 28)
En
op p. 42 en 43: ‘Hij zag de ringen op het water en merkte op dat ze niet naar
buiten maar naar binnen bewogen. De ringen krompen naar het midden toe en
verdwenen spoorloos in hun eigen rimpeling. Hij staarde in de verte en zag
hetzelfde fenomeen opnieuw. De ringen aan het meer zochten hun eigen centrum
op, alsof iemand een film achterstevoren afspeelde.'
Pierre
over Nils (p.55): 'Zo ging het zo vaak. Je zag niets, hoorde niets. Zodra dingen
uit de hand liepen, riep je dat het een gekkenhuis was, en dan sloot je jezelf
op in je kamer. Maar het gekkenhuis was er nog steeds aan de andere kant van de
deur, ook al zag je het niet.'
Benjamin
over Pierre (p.164): 'Benjamin kijkt hoe Pierre het ene uiteinde van een
patatje na het andere weggooit en ineens gaat zijn hart uit naar zijn broer,
want naarmate het hoopje op tafel groeit, meent hij een teken te zien dat ook
Pierre iets met zich meedraagt. Achter die eigenzinnigheid steekt ook een
verhaal.'
Over het samen zijn, en alleen (p.255): 'Ze schudden van het lachen en houden elkaar vast. Ze stralen, de broers. Wat is er met hen gebeurd? Toen mama net was overleden. Ze waren daar samen in de ziekenhuiskamer, maar nog steeds alleen.'
Aan het begin van de leesclub was er toevallig een “Literary encounter” met Schulman geregeld door de uitgeverij en de Zweedse ambassade. Sander Schimmelpenninck had een soort interview met Alex Schulman en dat was echt van toegevoegde waarde. Onder meer over de schrijf constructie en waarom hij die heeft gekozen. Maar ook over dat er wel autobiografische dingen in zijn boek zitten en dat hij het eerst aan zijn broers heeft laten lezen (en dat zij het mooi vonden). Ook het verschillend herinneren/beleven van dingen tijdens je jeugd kwam aan bod. Dat iedereen in een familie zich dezelfde gebeurtenis anders herinnert, vanuit een eigen perspectief.
Oké, ik merk dat ik nog lang niet klaar ben met dit boek (ook al heb ik ondertussen al weer een aantal andere boeken gelezen). Misschien kunnen we er samen verder over praten als iemand van jullie (mijn bloglezers) het boek hebben gelezen. Want dat zou ik doen, dit boek lezen!
Voor de hebban-recensie schreef ik dit:
Als
je de voorkant van dit boek bekijkt, zie je 3 vrolijke jongens in ent water
springen tijdens een mooie zomerdag. Dat is echter het enige idyllische aan dit
boek, de voorkant. Want verder is het het verhaal van Benjamin, de middelste
broer, door wiens ogen je het heden en verleden van het gezin beleeft. Het
verleden heeft nogal wat sporen nagelaten bij alledrie en langzaam maar zeker
wordt uit de doeken gedaan hoe dat komt.
Afwisselend
spelen de hoofdstukken zich in het heden af, waar de drie broers met de as van
hun overleden moeder terugkeren naar het zomerhuisje van hun jeugd en de
herinneringen aan vroeger terug komen, en het verleden, waar je deelgenoot
wordt gemaakt van het gezin en de vreemde verhoudingen die er tussen de
gezinsleden zijn.
Schulman
schrijft prachtige zinnen, beschrijft de omgeving en gebeurtenissen (nu en
vroeger) goed en door de manier waarop het boek is opgebouwd blijft het
uitnodigen tot doorlezen. Tot het bittere eind, want bitter is dat zeker.
Een
boek over familie, de verhoudingen onderling en het verschil in herinneringen
van dezelfde gebeurtenis. De broers kunnen niet met en niet zonder elkaar. Ze
zijn met recht overlevenden.
Prachtig boek!
Boekinformatie
Titel:
De overlevenden
Auteur:
Alex Schulman
Oorspronkelijke
titel: Överlevarna
Vertaler:
Angélique de Kroon
ISBN:
9789403132419
Uitgever:
De Bezige Bij
Verschijningsdatum:
20 april 2021
Aantal
pagina’s: 240
Prijs:
€ 21,99
